Biuletyn Fundacji Rodzinnej (cz. 7)

W ostatnim wpisie (link tutaj) omówiliśmy kiedy czynsz najmu / dzierżawny i/lub z tytułu użytkowania mienia jest a kiedy nie będzie zwolniony z podatku.

Przyszedł więc moment żeby przejść dalej i omówić kolejne kategorie preferowanej (zwolnionej z podatku) oraz mniej lubianych przez ustawodawcę (tj. opodatkowanych) typów działalności w FunRod.

Faza „operacyjna”, innymi słowy w jaką spółkę może a w jaką powinna zainwestować FunRod?

Dotychczas mogliśmy zidentyfikować, że ustawodawca ma pewien problem, jeśli FunRod miałaby prowadzić pośrednio / bezpośrednio działalność operacyjną. Innymi słowy, ustawodawca chce uniknąć sytuacji, gdy Fundacja Rodzinna próbowałaby prowadzić działalność obarczoną ryzykiem gospodarczym. W szczególności, karą za podjęcie takiej działalności byłoby opodatkowanie w FunRod zysków operacyjnych z tego tytułu sankcyjną stawką 25% CIT.

Idąc dalej w naszych rozważaniach dziś skupimy się na dochodach na zasadzie nabywania / obejmowania przez FunRod akcji, udziałów, ogółu praw i obowiązków w spółkach osobowych, certyfikatów inwestycyjnych, praw spółdzielczych, etc. ale wszystko po kolei…

W jakie prawa korporacyjne zainwestuje FunRod?

FunRod ma przyzwolenie ustawowe na przystępowanie do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze. Podmioty te mogą mięc swoją siedzibę w kraju albo za granicą. FunRod może także uczestniczyć w w/w spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach (o podobnym charakterze).

Zanim przejdziemy do omówienia poszczególnych typów instytucji do których FunRod może przystępować, to można luźno założyć, że Fundacja może uczestniczyć we wszelkiego rodzaju spółkach polskich i zagranicznych. Ponadto, FunRod może być członkiem spółdzielni (ponownie polskich i/lub zagranicznych) oraz inwestować w podmioty o podobnym charakterze do wyżej wymienionych (w tym z siedzibą za granicą).

Katalog możliwości inwestycyjnych wydaje się bardzo szeroki. Ponadto, katalog ten ma charakter otwarty poprzez użycie zwrotu „podmiotów o podobnym charakterze”. Rozszerzenie dostępnych opcji będzie miało w szczególności znaczenie w zakresie zagranicznych instytucji (podmiotów) do których będzie mogła przystąpić FunRod.

Jakie typy spółek wchodzą w grę?

Efektywnie FunRod będzie mogła przystąpić do szerokiego wachlarza podmiotów prawa handlowego.

Wątpliwości może natomiast budzić możliwość zawarcia umowy spółki cywilnej z udziałem FunRod jako instytucji nie stanowiącej spółki prawa handlowego.

Z przyczyn regulacyjnych – leżących poza ustawą o Fundacji Rodzinnej, FunRod nie będzie mogła przystąpić do spółki partnerskiej.

Jednakże poza w/w ograniczenia generalnie istnieje bardzo szeroki wachlarz podmiotów (w tym zagranicznych), w których FunRod będzie mogła być wspólnikiem / udziałowcem / akcjonariuszem, etc.

Konsekwencje dla FunRod nabycia statusu wspólnika spółki jawnej ?

Nie ulega wątpliwości, że FunRod będzie mogła przystąpić do spółki jawnej. W szczególności, treść ustawy nie wyłącza możliwości przystąpienia Fundacji do spółek osobowych prawa handlowego. Ponadto, nie ma ograniczenia co do statusu FunRod jako wspólnika z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania spółki. FunRod może zatem być komandytariuszem w spółce komandytowej, jak i nabyć status wspólnika o nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki (np. komplementariusz sp. komandytowej i/lub wspólnik w spółce jawnej).

Powyższe jest o tyle ciekawe, że ustawodawca – między słowami – daje nam do zrozumienia, że życzy sobie aby FunRod nie prowadziła działalności operacyjnej. Jako uzasadnienie takiego stanu rzeczy podaje się okoliczność, że działalność operacyjna nosi w sobie ryzyko odpowiedzialności z majątku zgromadzonego w FunRod. W zamyśle ustawodawcy natomiast majątek ten, docelowo w ramach tej instytucji ma być objęty pewną szczególną ochroną. Wskazuje na powyższe np. kwestia generalnego braku odpowiedzialności FunRod za długi Fundatora powstałe po dacie wniesienia określonego majątku do FunRod.

Jednocześnie, nie wydaje się aby ustawa zabraniał uczestnictwa FunRod w charakterze wspólnika o nieograniczonej odpowiedzialności w spółce osobowej prawa handlowego (np. SpJ). Spółka taka efektywnie może prowadzić działalność operacyjną. Generalnie bowiem spółki osobowe mogą być powołane do życia właśnie w celu ograniczonego do prowadzenia działalności gospodarczej. W tym takiej działalności gospodarczej, która stanowi tzw. niedozwoloną działalność gospodarczą dla FunRod w rozumieniu ustawy o Fundacji Rodzinnej.

Widać więc pewną niekonsekwencję. Istnieje wyraźne rozgraniczenie w ustawie o FunRod działalności inwestycyjnej oraz dozwolonej ograniczonej działalności gospodarczej (uznanej w domyśle za bierną i generalnie obarczoną niskim ryzykiem – np. najem mienia) od działalności stricte operacyjnej (produkcyjnej, handlowej i/lub usługowej), która jest efektywnie w pełni typową działalnością obarczoną wszystkimi typami ryzyk gospodarczych. Nie ma natomiast wątpliwości, że uczestnictwo FunRod w SpJ w charakterze wspólnika efektywnie spowoduje transfer ryzyka działalności operacyjnej na FunRod. W konsekwencji, ryzyko egzekucji wierzyciela SpJ, za długi SpJ, z majątku FunRod (subsydiarny charakter odpowiedzialności).

Konsekwencje nabycia przez FunRod statusu wspólnika spółki jawnej dla tej SpJ?

Ciekawe zjawisko (konsekwencja dla spółki jawnej) ma miejsce z momentem nabycia praw wspólnika w SpJ przez Fundację Rodzinną.

Wynika to z tego że w ustawie o Fundacji Rodzinnej znalazła się między innymi nowe przepisy mówiące kiedy spółka jawna (obligatoryjnie, zawsze) będzie / stanie się podatnikiem podatku CIT. Taka sytuacja będzie właśnie miała miejsce w sytuacji, gdy Fundacja Rodzinna stanie się wspólnikiem takiej spółki jawnej.

Innymi słowy, jeśli choćby pojedyncza FunRod wchodzi w charakterze wspólnika do spółki jawnej (albo jest współzałożycielem takiej SpJ), to automatycznie, obligatoryjnie taka SpJ stanie się podatnikiem CIT (jeśli oczywiście wcześniej już nim nie była na zasadzie odrębnych przepisów z ustawy o CIT).

O co chodzi z tym statusem SpJ w kontekście FunRod?

Jest to o tyle ciekawe bo wydaje się że ustawodawca z jednej strony – za pośrednictwem możliwości wchodzenia do spółek osobowych przez FunRod – dopuszcza sytuację, gdy FunRod jednak będzie ponosić ryzyko działalności operacyjnej zlokalizowanej w spółce osobowej. Z drugiej zaś, ustawodawca w/w konstrukcją przepisów wydaje się że próbuje zapobiec sytuacji, że zysk z działalności operacyjnej jest zwolniony z podatku dochodowego na poziomie Fundacji Rodzinnej. SpJ generalnie wciąż pozostają / mogą pozostawać – przy podjęciu odpowiednich kroków – transparentne podatkowo. W szczególności, zysk SpJ podlega (w przypadku wspólników będących tylko os. fiz.) / może podlegać (również os. prawne są wspólnikami SpJ) opodatkowany podatkiem dochodowym na poziomie ich wspólników.

Wprowadzenie takiego mechanizmu ma za zadanie dać czytelnikowi przepisów do zrozumienia, że FunRod może inwestować w SpJ ale jak już zainwestuje, to – żeby nie było wątpliwości – ustawodawca planuje opodatkować podatkiem dochodowym zyski z działalności operacyjnej na poziomie SpJ. Generalnie więc ustawodawca zamierza utrzymać zasadę że zwolnione w FunRod z opodatkowania podatkiem dochodowym mają pozostać tylko zyski z działalności inwestycyjnej i/lub dozwolonej ograniczonej działalności operacyjnej. Jednakże, działalność typowo obarczona ryzykiem gospodarczym (produkcyjna, handlowa i/lub usługowa) powinna w strukturze opartej o FunRod przynajmniej raz podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym przed fazą ew. dystrybucji tych zysków do beneficjentów FunRod.

Idąc dalej, na moment dystrybucji z FunRod do beneficjentów będzie miało miejsce powtórne opodatkowanie 15% CIT zysków operacyjnych (wcześniej opodatkowanych CIT w SpJ). Może nawet dojść do kolejnego (3-ciego z kolei) opodatkowania podatkiem dochodowym, tj. tym razem 15% PIT – w ograniczeniu do sytuacji, gdy beneficjent FunRod otrzymujący świadczenie nie jest blisko spokrewniony z Fundatorem i/lub majątek do FunRod nie wnosił Fundator i/lub osoby jemu najbliższe.

Podsumowanie

Mając tak zarysowany ogólny zamysł reżimu opodatkowania FunRod, to można dojść do konkluzji, że będzie można inwestować w wiele typów / rodzajów instytucji poprzez które co do zasady będzie można prowadzić również działalność operacyjną ale nie tylko. W szczególności, mówimy w tym miejscu o spółkach prawa handlowego prowadzących działalność operacyjną/ inwestycyjną, inwestowaniu za pośrednictwem funduszy inwestycyjnych i/lub prowadzeniu innego typu przedsięwzięć w mniej oczywistych strukturach jak spółdzielnia i wiele (wiele) innych…

Jednakże, każdorazowo należy przeanalizować strukturę i sposób ułożenia działalności pod parasolem FunRod żeby osiągnąć zamierzoną efektywność przy korzystaniu z takiej – wciąż bardzo atrakcyjnej, w szczególności na działalność operacyjną (co może nie być tak oczywiste na pierwszy rzut oka…) – struktury własnościowej biznesu…