Estoński CIT czy Fundacja Rodzinna – co wybrać?

W ostatnim wpisie omówiliśmy kwestie opodatkowania Fundacji Rodzinnej w przypadku inwestycji w zagraniczne spółki osobowe (link tutaj).

Poniżej omówimy zaś wskazówki, którymi można się kierować przy decyzji czy lepiej przenieść biznes w strukturę opartą o FunRod czy może wprowadzić przedsiębiorstwo w estoński CIT.

Podobieństwa reżimu opodatkowania FunRod do estońskiego CIT?

Dodanie FunRod do listy instytucji zwolnionych podmiotowo z CIT, wśród których znajdziemy np. ZUS czy NBP, świadczyłoby o wyłączenia całkowicie tej instytucji z opodatkowania CIT. Idąc natomiast, do poszczególnych wyłączeń od tego zwolnienia dochodzi się do wniosku, że powiedzenie, że FunRod jest podmiotowo zwolniona z CIT to generalnie pomyłka. Ustawodawca zastosował bowiem zabieg na zasadzie wprowadzenia opodatkowania modelu dystrybucyjnego (taki estoński CIT tylko dla działalności inwestycyjnej) w przypadku FunRod ale technicznie wprowadził ten reżim poprzez przepuszczenie FunRod przez art. 6 ustawy o CIT.

Wydaje się że wynika to z tego, że legislator chciał chyba by tylko działalność inwestycyjna podlegała reżimowi odroczonego opodatkowania do czasu dystrybucji. Natomiast, działalność wykraczająca poza tzw. dozwoloną działalność gospodarczą ma być opodatkowana na zasadach ogólnych (co więcej przy użyciu sankcyjnej stawki 25% CIT). Osiągnięto ten efekt właśnie przez dodanie FunRod do katalogu podmiotów zwolnionych z CIT przy uwzględnieniu wyłączeń od tego zwolnienia (np. działalność niedozwolona) oraz dodaniu przepisu specjalnego przewidujące opodatkowanie 15% CIT na dystrybucji (model dystrybucyjny opodatkowania CIT).

Powyższe powoduje wiele nieporozumień i zamieszania bo intuicyjnie każdy interesariusz myśli, że FunRod jest zwolniona z podatku. Natomiast, prawda wygląda zgoła inaczej. Można to przyrównać do reżimu opodatkowania dla spółek w tzw. modelu estońskiego CIT gdzie raczej nikt nie twierdzi, że są one zwolnione z CIT a poprawne jest stwierdzenie, że ich opodatkowanie jest odwleczone do czasu dystrybucji środków do udziałowców/ akcjonariuszy (dystrybucyjny model opodatkowania). Analogiczna sytuacja jest z FunRod – nie ma tu żadnego zwolnienia z opodatkowania tylko jego odłożenie w czasie do momentu dystrybucji świadczeń (pieniężnych/ w naturze) do beneficjentów.

Naturalne więc pytanie, które się nasuwa jeśli jest tyle podobieństw, to co jest lepsze – estoński CIT czy Fundacja Rodzinna?

Różnice pomiędzy modelem opodatkowania FunRod a estońskim CIT?

1.

Estoński CIT jest przeznaczony dla działalności o charakterze operacyjnym. Efektywnie mogą generalnie w ten model wejść spółki z podstawowym profilem działalności w zakresie produkcji, handlu czy usługowym.

Jednocześnie, Fundacja Rodzinna jest przeznaczona do działalności inwestycyjnej oraz tylko w bardzo ograniczonym zakresie może prowadzić działalność operacyjną. Można w tym miejscu stwierdzić, że dozwolona działalność operacyjna FunRod ograniczona jest do tzw. działalności biernej o ograniczonym ryzyku (np. najem mienia).

2.

Pierwszą i najważniejszą różnicą jest to że spółka na estońskim CIT rozlicza całą działalność w modelu dystrybucyjnym (tj. zyski z działalności operacyjnej i inwestycyjnej). Powyższa zasada ma tak długo zastosowanie jak długo przychody z działalności operacyjnej przewyższają obrót z działalności inwestycyjnej. Jeśli przełamiemy w/w zasadę i działalność inwestycyjna przewyższy skalą działalność operacyjną (przychód z działalności inwestycyjnej przekracza w skali roku próg 50% przychodów), to spółka zostaje efektywnie pozbawiona prawa do rozliczania się na estońskim CIT i automatycznie wraca do reżimu opodatkowania na zasadach ogólnych.

W przypadku natomiast FunRod może ona prowadzić efektywnie – w dowolnej proporcji – działalność inwestycyjną i/lub operacyjną. Z tym, że od samego początku działalność operacyjna podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych w sytuacji, gdy działalność inwestycyjna pozostaje w modelu opodatkowania opartego o dystrybucję. Powyższe nie ulegnie zmianie nawet w sytuacji, gdy działalność operacyjna przewyższy skalą działalność inwestycyjną. W tym tylko przypadku potencjalnie wyższy zyski z działalności operacyjnej będą na bieżąco opodatkowane 25% CIT w sytuacji, gdy zyski – z ograniczonej w skali – działalności operacyjnej pozostaną w reżimie opodatkowania opartego o dystrybucję.

Estoński CIT czy Fundacja Rodzinna?

Podstawowa zasada jest taka, że jeśli ktoś planuje prowadzić działalność przede wszystkim operacyjną (usługową, handlową i/lub produkcyjną), to powinien wybrać estoński CIT. Jeśli natomiast skłaniamy się bardziej do prowadzenia działalności inwestycyjnej (inwestycje w akcje, instrumenty pochodne, etc.) to pierwszym wyborem powinna być Fundacja Rodzinna.

Powyższe jednak ma swoje wyjątki ponieważ można rozważyć umiejscowienie spółki prowadzącej działalność operacyjną pod FunRod (w tym jednak przypadku taka spółka nie będzie mogła wejść w model opodatkowania oparty o estoński CIT).

Działalność mieszana?

Jeżeli chcielibyśmy w pojedynczym podmiocie prawnym prowadzić działalność mieszaną, czyli działalność zarówno o charakterze operacyjnym, jak i inwestycyjnym, to w tym przypadku pierwszym wyborem może być wciąż spółka na estońskim CIT.

Powyższe będzie tak długo aktualne jak długo obroty z działalności inwestycyjnej nie przewyższą przychodów z działalności operacyjnej. Ten fundamentalny warunek wynika z tego, że spółka może pozostać w reżimie opartym o estoński CIT tylko jeśli skala działalności operacyjnej przewyższa działalność inwestycyjną (tj. przychody z działalności zaliczanej do inwestycyjnej nie przekraczają 50%).

Co więcej, z poziomu spółki na estońskim CIT istnieje istotne ograniczenie typów lokat, w które będzie można zainwestować. W szczególności, spółka na estońskim CIT nie będzie mogła w żadnym wypadku rozszerzyć skali działalności o inwestycje w inne spółki lub certyfikaty inwestycyjne. Jeśli zatem planowane są inwestycje giełdowe lub w spółki zależne albo fundusze inwestycyjne, to dostępną opcją będzie Fundacja Rodzinna.

Inwestycje z poziomu tego samego podmiotu czy dywersyfikacja?

Estoński CIT może być bardziej efektywny, jeśli planujemy reinwestować zyski z poziomu tego samego podmiotu w tą samą działalność operacyjną (np. zakup nowych środków trwałych) lub w inną działalność ale wciąż prowadzoną przez tą samą spółkę. Wynika to z tego, że w przypadku reinwestycji zysków operacyjnych spółka na estońskim CIT nie płaci podatku. Jednak wymogiem w tym przypadku jest aby reinwestował zyski ten sam podmiot czyli nie jest możliwa dystrybucja zysków do innego podmiotu z którego poziomu doszłoby do inwestycji środków pochodzących z zysku spółki na estońskim CIT.

Jeśli jednak ważna jest dla nas dywersyfikacja portfela oraz prowadzenie różnego typu inwestycji za pośrednictwem np. odseparowanych prawnie podmiotów, to efektywną opcją będzie Fundacja Rodzinna. W szczególności, FunRod może być lepszym wyborem jeśli wypracowane zyski planuje dla bezpieczeństwa dystrybuować ze spółek prowadzących biznes (tj. działalność narażoną na ryzyko) do Fundacji i reinwestować bezpośrednio z poziomu FunRod lub ew. spółek bezpośrednio od niej zależnych.

Zamiast reinwestycji wydatki na cele prywatne?

Jeśli zamiast reinwestycji zysków planowane jest wydatkowanie uzyskanych środków pieniężnych na cele prywatne, to czym mniejsza skala działalności gospodarczej tym bardziej będzie korzystny estoński CIT.

Reinwestycja z poziomu majątku prywatnego czy Fundacji Rodzinnej?

Generalnie zasada jest taka, że reinwestycja z poziomu Fundacji Rodzinnej zapewnia efekt mnożnikowy ponieważ generalnie Fundacja Rodzinna nie płaci podatku dochodowego. Oczywiście, skala przewagi reinwestycji z poziomu FR nad reinwestowaniem z poziomu osoby fizycznej zależy od przedmiotu lokat w jaki planuje zainwestować potencjalny fundator/ przedsiębiorca.

Jeśli bowiem planuje zainwestować w nieruchomości na najem, to taka działalność będzie korzystać ze zwolnienia w Fundacji Rodzinnej, natomiast, inwestycja i prowadzenie najmu z poziomu majątku osobistego byłaby opodatkowana ryczałtowo od przychodu ze stawkami na poziomie 8,5% i 12,5% po przekroczeniu 100 tys. PLN przychodów z najmu w skali roku. W przypadku zaś inwestycji np. na rynku kapitałowym mielibyśmy od dochodów, tzw. 19% „podatek belki” oraz 4% daninę solidarnościową od nadwyżki dochodu ponad próg ustawowy na poziomie 1 mln PLN w skali roku.

Podsumowanie

Przewaga reinwestycji  z poziomu Fundacji Rodzinnej będzie najczęściej tym większa im relatywnie więcej środków planujemy wyciągać z biznesu oraz reinwestować, a nie przeznaczać na konsumpcję.

Czym więcej środków alternatywnie planujemy reinwestować z poziomu przedsiębiorstwa albo dystrybuować ale na potrzeby konsumpcji (a nie reinwestycji w nowe projekty), to tym bardziej powinniśmy się skłaniać do estońskiego CIT-u.

Oczywiście jest wiele wątków pobocznych, które będą wpływać na skalę opodatkowania zarówno w estońskim CIT (samochody osobowe), jak i fundacji rodzinnej (typy planowanych lokat, ich horyzont czasowy, etc.). Z tych i innych względów każda decyzja powinna być poprzedzona osobną analizą i kalkulacją konkretnego przypadku lub potencjalnego scenariusza ponieważ w zależności od danych wejściowych (i ich zmienności), wyniki i w konsekwencji wnioski mogą się diametralnie różnić.

Końcowo należy stwierdzić, że oba rozwiązania w pewnym zakresie można stosować łącznie, co często może dać relatywnie korzystny efekt. Konsekwentnie, na każdy rodzaj działalności lepsze może być inne rozwiązanie…

Jeżeli chcesz uzyskać więcej informacji o instytucji Fundacji Rodzinnej, to zapraszamy do kontaktu.