Biuletyn Fundacji Rodzinnej (cz. 6)

W ostatnim wpisie (link tutaj) omówiliśmy kiedy zysk ze zbycia aktywów składających się na pojęcie mienia jest a kiedy nie będzie zwolniony z podatku.

Przyszedł więc moment żeby przejść dalej i omówić kolejne kategorie preferowanej (zwolnionej z podatku) oraz mniej lubianych przez ustawodawcę (tj. opodatkowanych) typów aktywności gospodarczej w FunRod.

Faza „operacyjna”, innymi słowy co najmować, dzierżawić i udostępniać odpłatnie z poziomu FunRod?

Dotychczas mogliśmy zidentyfikować, że ustawodawca ma pewien problem, jeśli FunRod coś nabyła a potem odpłatnie zbyła. W szczególności, trzeba przejść proces myślowy czy to co nabyła to mienie czy coś innego. Czy nabyła w celu zbycia? Jeśli nawet tak, to czy przedmiot odsprzedaży nie mieści się w innej bardziej szczegółowej kategorii dozwolonej przez projektodawcę działalności, która nie uzależnia zwolnienia z CIT od tego czy się od początku chciało odsprzedaż z zyskiem czy pierwotny cel był całkiem inny.

Uciekając wprzód w naszych rozważaniach dziś skupimy się na dochodach – nie z ostatecznego wyzbycia się mienia tylko czerpania z niego zysku – na zasadzie odpłatnego oddania mienia w używanie innemu podmiotowi…

Czy przychody bierne z mienia będą zwolnione z CIT?

Tak, zyski z oddania mienia FunRod do odpłatnego używania osobie trzeciej na zasadzie umowy najmu, dzierżawy lub umowy o podobnym charakterze powinny pozostać wolne od CIT.

W tym przypadku nie ma zastrzeżonych dodatkowych warunków, wyłączeń etc. jak w przypadku odpłatnego zbycia mienia.

Sprawa wydaje się dość prosta. Czy można jednak wejść mimochodem w strefę szarości w zależności od tego co zamierzamy oddać w używanie za wynagrodzenie posiadaczowi zależnemu (najemcy, dzierżawcy, leasingobiorcy, licencjobiorcy, etc.) ale wszystko po kolei…

Jakie typy umów wchodzą w grę?

Wolne od podatku mają pozostać odpłatne umowy najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie. Innymi słowy, na zwolnienie powinny załapać się literalnie wszelkiego rodzaju umowy najmu, dzierżawy, licencji, leasingu, etc. Czyli umowy na zasadzie których posiadacz zależny wchodzi w posiadanie nieswojej rzeczy/ prawa oraz z tytułu takiego świadczenia jest zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia na rzecz FunRod.

Konsekwentnie, będą to typy umów gdzie oddajemy mienie za wynagrodzeniem posiadaczowi zależnemu, gdzie sama umowa nie powoduje w żadnym okresie czasu i/lub na jej zakończenie przejścia własności przedmiotu umowy (najem, dzierżawa, licencja, użytkowanie, etc.).

Jednak czy mogą to być też umowy o charakterze finansowania, w ramach których normalnego przebiegu istnieje możliwość (przynajmniej opcja) przejścia własności przedmiotu umowy na rzecz posiadacza zależnego? W pierwszej kolejności może przyjść na myśl np. umowa leasingu.

Leasing to efektywnie sprzedaż z odroczeniem przejścia prawa własności do czasu spłaty ostatniej płatności (raty). Ze względu na odroczenie zapłaty ceny sprzedaży, finansujący – oprócz części głównej raty (składowa ceny leasingowanej rzeczy/ prawa) – nalicza również część odsetkową raty leasingowej. Pewnie niekontrowersyjne pozostaje, że leasing to forma finansowania. Wydaje się że FunRod może być na gruncie brzmienia ustawy finansującym w ramach umowy leasingu. Natomiast, odpowiednio korzystającym z udostępnionej rzeczy/ prawa przez FunRod może być każdy podmiot (spółki córki, beneficjenci, jak i nawet podmioty trzecie).

Tu ciekawa obserwacja ponieważ przy dalszych wpisach można będzie zidentyfikować, że FunRod może wykonywać działalność finansową (udzielać pożyczek) w ograniczeniu do spółek córek i/lub beneficjentów. W szczególności, FunRod nie może wykonywać działalności finansowej względem podmiotów niepowiązanych / pośrednio powiązanych kapitałowo. Natomiast, w mojej ocenie, w przypadku leasingu nie znajdzie zastosowania w/w ograniczenie co do podmiotu, który może być biorcą takiego typu finansowania od FunRod.

Jakie aktywa mogą być oddane do korzystania w granicach dozwolonej działalności?

W zbiorze praw majątkowych (składających się na pojęcie mienia), które mogą być przedmiotem omawianych umów oddania do korzystania, można wyodrębnić a) prawa rzeczowe (ruchomości/ nieruchomości), b) wierzytelności, c) prawa na dobrach niematerialnych o charakterze majątkowym (WNiP), d) prawa majątkowe o charakterze bezwzględnym niedotyczące rzeczy (np. prawa górnicze).

Nie będzie kontrowersyjne, że najem/ dzierżawa/ leasing za swój przedmiot może mieć ruchomości/ nieruchomości. Co więcej, przedmiotem podobnych umów może być również (na zasadzie umowy nienazwanej) przedsiębiorstwo (jego zorganizowana część).

Jeśli chodzi o WNiP, to można dzierżawić/ licencjonować autorskie prawa majątkowe, prawa własności przemysłowej, etc. Co więcej, wydaje się że będzie można również ustanowić użytkowanie na prawach typowo korporacyjnych (udziały, papiery wartościowe). Za przedmiot użytkowania będzie można też ustanowić przedsiębiorstwo, udział we własności nieruchomości i/lub gospodarstwo rolne.

Użytkowanie / zastaw będzie można również ustanowić na akcjach (innych papierach wartościowych / prawach korporacyjnych).

Co z użyczeniem?

Użyczenie ze swej natury ma charakter nieodpłatny. Ustawa mówi tylko o możliwości oddania przez FunRod mienia do używania. W szczególności, ustawa nie przewiduje odpłatności z tego tytułu jako elementu obligatoryjnego.

Można w tym miejscu założyć, że FunRod może oddać mienie w nieodpłatne używanie, np. na bazie umowy użyczenia. Z tym, że trzeba takie działanie przeanalizować pod kątem innych konsekwencji podatkowych zarówno w FunRod (np. w VAT), jak i u korzystającego (np. w podatku dochodowym).

Strefa szarości..?

W przypadku pewnych grup aktywów, które można by potencjalnie objąć przedmiotem umowy może budzić wątpliwości czy taka działalność mieści się w koncepcji tzw. dozwolonej działalności gospodarczej (zwolnionej z opodatkowania).

Potencjalnie najbardziej kontrowersyjne mogą być zbiory aktywów, których – samo w sobie – używanie w działalności gospodarczej i czerpanie dochodu stanowi działalność niedozwoloną w rozumieniu ustawy. W pierwszej kolejności, można zidentyfikować taką sytuację w przypadku przedsiębiorstwa (jego zorganizowanej części). Efektywnie przedsiębiorstwo stanowi zorganizowany zbiór aktywów służący prowadzeniu działalności operacyjnej. Efektywnie, działalność operacyjna w FunRod jest zabroniona (tj. opodatkowana sankcyjną stawką 25% CIT).

Pytanie więc czy używanie przedsiębiorstwa nie do działalności operacyjnej na poziomie FunRod tylko czerpanie z niego pasywnego dochodu z jego najmu, dzierżawy, użytkowania stanowi (nie)dozwoloną działalność gospodarczą.

Nie jest kontrowersyjne że oddanie do odpłatnego używania (osobno) poszczególnych składników majątkowych, które mogłyby wchodzić w skład przedsiębiorstwa powinno być wolne od podatku. Efektywnie więc oddanie do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwa, to najem/ dzierżawa każdego ze składników majątku (tylko łączone w jednej umowie/ czynności prawnej).

Z tej perspektywy czerpanie pasywnego dochodu z przedsiębiorstwa powinno być dozwoloną działalnością w rozumieniu ustawy o FunRod. Powyższe potwierdza również uzasadnienie do projektu ustawy o FunRod.

Efekt uboczny oddania przedsiębiorstwa do używania?

Patrząc trochę z innej perspektywy, oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego używania może mieć ten ciekawy efekt, że będziemy mieć do czynienia z efektowną strukturą opodatkowania, jak i zjawiskiem oddzielenia ryzyka związanego z działalnością operacyjną od majątku, który wchodzi w skład najmowanego/ dzierżawionego przedsiębiorstwa, którego właścicielem będzie FunRod. W szczególności, własność przedsiębiorstwa pozostaje przy FunRod, która – przy odpowiednim ułożeniu relacji z korzystającym – nie powinna ponosić ryzyka działalności użytkownika przedsiębiorstwa.

Mając tak zarysowany ogólny zamysł reżimu opodatkowania FunRod  można dojść do konkluzji, że będzie to bardzo efektywny wehikuł na zasadzie którego będzie można czerpać – w bezpieczny sposób – dochody pasywne z odpłatnego oddania do używania mienia zgromadzonego w Fundacji Rodzinnej.