Biuletyn Fundacji Rodzinnej (cz. 24)

Jakie pożyczki warto a jakie mniej warto by udzielała FunRod?

W ostatnim wpisie (link tutaj) omówiliśmy kwestie działalności inwestycyjnej Fundacji Rodzinnej na rynku nieruchomości.

Konsekwentnie, w tym miejscu możemy wrócić do obszaru działalności finansowej FunRod w ograniczeniu do udzielania pożyczek na rzecz beneficjentów.

Dozwolona działalność finansowa w FunRod?

W poprzednich wpisach powiedzieliśmy sobie że generalnie działalność w zakresie udzielania pożyczek przez FunRod na rzecz jej beneficjentów pozostaje w zakresie koncepcji dozwolonej działalności gospodarczej.

Z tym, że nowelizacja ustawy o FunRod, która weszła w życie w tym samym dniu co sama ustawa (22 maja br.) w zakres koncepcji ukrytych zysków (opodatkowanych 15% CIT) zalicza pewien obszar działalności pożyczkowej FR na rzecz beneficjentów.

Nowelizacja?

Nowelizacja przewiduje, że 15% podatkowi podlegają m.in. świadczenia w postaci ukrytych zysków.

W zakresie obszaru działalności finansowej (dozwolonej), która jednak będzie podlegać opodatkowaniu 15% podatkiem ustawodawca uwzględnia:

• pożyczkę udzieloną przez FunRod, która nie została zwrócona w terminie, który przewidywała umowa pożyczki (najdalej nie zwróconą do dnia terminu deklaracji rocznej FunRod za rok w którym dług pożyczkobiorcy miał być zwrócony), oraz
• pożyczkę udzieloną przez FunRod jej beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.

Jaka działalność finansowa na rzecz beneficjenta będzie opodatkowana?

Ustawodawca czyniąc wyjątek od dozwolonej działalności pożyczkowej na rzecz beneficjentów FunRod generalnie zamierza więc opodatkować długoterminowe pożyczki (ponad 10 lat) oraz pożyczki na krótszy okres, jeśli nie zostały spłacone przez beneficjenta w terminie.

Co zatem będzie podlegać opodatkowaniu?

Efektywnie kategorie opodatkowanej działalności finansowej FunRod na rzecz beneficjenta będzie można podzielić na kilka obszarów:

1. Fundacja Rodzinna udzieliła pożyczki beneficjentowi na okres krótszy niż 10 lat jednak beneficjent nie zwrócił pożyczki w terminie przewidzianym umową – np. pożyczka udzielona 01.06.2023 na pół roku nie została zwrócona do 30.03.2024 r. (termin na deklaracje roczną FunRod za 2023 r.), lub
2. Fundacja Rodzinna udzieliła pożyczki z okresem zwrotu na 10 lub więcej lat – np. pożyczka z terminem zwrotu równym 15 lat, lub
3. Fundacja Rodzinna udzieliła pożyczki na okres krótszy niż 10 lat jednak umowa obowiązywała przez okres dłuższy niż 10 lat – np. Fundacja Rodzinna udzieliła pożyczki na 9 lat beneficjentowi jednak przed upływem w/w okresu umowa była aneksowana poprzez jej przedłużenie o kolejne 3 lata zatem okres obowiązywania umowy przekroczył 10 lat.

Studium przypadku?

Ad.1.

W pierwszym przypadku najbardziej niedookreślonym pojęciem jest wyrażenie „podlegała zwrotowi”. W tej bowiem części przepisu ustawodawca nie odwołuje się w ogóle do postanowień umowy pożyczki pomiędzy Fundacją Rodzinną i beneficjentem albo przynajmniej ustaleń między nimi.

Nigdzie indziej w ustawie o CIT nie ma zdefiniowanego również tego pojęcia.

Ad. 2.

Udzielenie pożyczki na okres co najmniej 10 lat wydaje się na pierwszy rzut oka intuicyjne i zdarzeniem łatwo uchwytnym.

Z tym, że ciekawa sytuacja może mieć miejsce w przypadku pożyczek albo bez określonego terminu zwrotu (w wersji kodeksowej pożyczki z art. 720 Kodeksu Cywilnego pożyczki nie mają terminu zwrotu tylko podlegają zwrotowi na żądanie pożyczkodawcy) albo alternatywnie na czas nieokreślony.

W obu bowiem przypadkach trudno bowiem określić kiedy ew. powstanie obowiązek podatkowy. Co więcej, czy w ogóle pożyczki udzielone bez określonego terminu ich zwrotu lub na czas nieokreślony wpadają w koncepcję ukrytych zysków (tj. opodatkowanej działalności finansowej)..?

Pożyczki na czas nieokreślony / podlegające zwrotowi na żądanie pożyczkodawcy?

Wynika to z tego że pożyczki bez terminu zwrotu lub na czas nieokreślony nie wpadną generalnie w dyspozycję z pkt 1-3) powyżej ponieważ ani nie będą udzielone na okres poniżej, równy czy powyżej 10 lat.

W szczególności, w ogóle do pożyczek bez terminu zwrotu lub na czas nieokreślony nie stosuje się warunku w zakresie ostatecznego terminu obowiązywania umowy przez okres co najmniej 10 lat z pkt 3) powyżej. Wynika to z tego że ta część przepisu odnosi się jedynie do a) umów pożyczek z terminem zwrotu pożyczek, b) oraz ten termin na moment zawarcia ma być poniżej 10 lat a dopiero następcze okoliczności powodują, że umowa obowiązuje 10 lat lub więcej.

Pożyczki na czas nieokreślony lub bez terminu zwrotu (zwrot na żądanie pożyczkodawcy) nigdy nie powinny spełnić warunku z lit. a) powyżej. Wynika to z tego że pożyczki na czas nieokreślony / bez terminu zwrotu w ogóle nie posługują się określonym terminem na ich spłatę.

Analogicznie, jeśli pożyczkodawca nie zażąda ich zwrotu, to nie będzie można mówić że pożyczka podlegająca zwrotowi na żądanie pożyczkodawcy nie została zwrócona do daty deklaracji za rok podatkowym w którym wysunął żądanie pożyczkodawca (pkt 1 powyżej). Podobnie, w przypadku pożyczek na czas nieokreślony w przypadku, gdy żadna ze stron nie wypowie umowy pożyczki.

Efekt?

Wydaje się że pożyczki FunRod do beneficjentów bez terminu zwrotu / na czas nieokreślony w ogóle mogą pozostawać poza zakresem koncepcji ukrytych zysków a więc nie będą opodatkowane 15% podatkiem

Ad. 3.

W przypadku pożyczek na okres poniżej 10 lat w sytuacji, gdy umowa obowiązywała na okres 10 lat lub więcej ciekawe może być podejście do zjawiska refinansowania…

Jeśli bowiem Fundacja udzieli nowej pożyczki na okres np. 9 lat, która zastąpi „starą” pożyczkę (która pierwotnie była udzielona np. na 5 lat i została zrefinansowana po 4 latach) to efektywnie żadna z tych 2 w/w umów nie powinna mieścić się w koncepcji ukrytych zysków.

Wynika to z tego że pierwsza pożyczka została zwrócona w terminie (na moment refinansowania upłynął okres 4 lat a pierwsza pożyczka była udzielona na 5 lat. Ostateczny okres obowiązywania pierwszej pożyczki nie przekroczył 10 lat (na moment refinansowania po 4 latach pierwsza umowa pożyczki wygasła poprzez jej spłatę). Druga umowa pożyczki została udzielona na okres nie przekraczający 10 lat (tj. 9 lat).

Oczywiście możemy mieć refinansowanie pożyczki udzielonej przez FunRod przez inną pożyczkę udzieloną przez FunRod, albo alternatywnie, refinansowanie pożyczki fundacyjnej przez finansowanie bankowe. Refinansowanie można przeprowadzić generalnie w sposób niepieniężny (np. potrącenie, nowacja) albo poprzez spłatę pieniężną. Wszystkie te i inne okoliczności mogą mieć wpływ na ew. zarzut nadużycia prawa.

Podstawa opodatkowania?

Bardzo interesująca jest kwestia ustalania podstawy opodatkowania dla działalności finansowej FunRod, która będzie się mieścić w koncepcji ukrytych zysków. Ustawodawca bowiem za podstawę opodatkowania (przychód) uznał wartość świadczenia lub mienia.

W przypadku umowy pożyczki za świadczenie można uznać udostępnienie kapitału za które się należy wynagrodzenie (odsetki) albo nawet samą kwotę główną pożyczki na zasadzie wartości mienia Fundacji Rodzinnej użytego do udzielenia pożyczki wchodzącej w zakres pojęcia ukrytych zysków.

Kwestia zatem będzie trudna do rozstrzygnięcia w przypadku pożyczek do beneficjentów wpadających w koncepcję ukrytych zysków.

Wnioski?

Jaki z tego morał? Wydaje się że ustawodawca chciał zapobiec sytuacji, że FunRod udziela nieopodatkowanych pożyczek na tzw. „wsze czasy”, które efektywnie nie będą podlegały zwrotowi oraz będą stanowić surogat świadczenia (wypłaty na rzecz beneficjentów).

Czy ten zamiar został zrealizowany w 100% to pewnie dopiero czas i praktyka stosowania tych nowych przepisów pokaże…

Jeżeli chcesz uzyskać więcej informacji o instytucji Fundacji Rodzinnej w kontekście dozwolonej działalności finansowej Fundacji Rodzinnej, to zapraszamy do kontaktu.