Biuletyn Fundacji Rodzinnej (cz. 3)

Jesteśmy na końcówce procesu legislacyjnego w zakresie projektu ustawy o Fundacji Rodzinnej (FunRod). Obecnie projekt – po poprawkach Senatu – wrócił do Sejmu.

W ramach niniejszego biuletynu staramy się przejść przez cykl życia wzorcowego przykładu Fundacji Rodzinnej. Podzieliliśmy publikację na podstawowe okresy życia takiej instytucji. Zaczynamy od momentu powstania FunRod i wyposażenia tej instytucji w składniki majątkowe (faza wejścia). Kontynuujemy rozważania w okresie inwestycji / działalności pod parasolem Fundacji, w tym poruszymy kwestie dystrybucji świadczeń i wypłaty środków do jej beneficjentów (faza operacyjna). Cykl wpisów zakończymy omówieniem procesu  zamknięcia Fundacji Rodzinnej (faza wyjścia/ likwidacji FunRod).

W pierwszym wpisie (link tutaj) ocenialiśmy z kim najlepiej stworzyć wspólną Fundację. W ostatnim wpisie (link tutaj) kto efektywnie podatkowo może wnosić majątek do FunRod. Więc może warto na ten moment przemyśleć czy (choćby teoretycznie) może się zdarzyć, że wniesieniu majątku do FunRod będzie towarzyszyć opodatkowanie „jakimś” podatkiem bo przecież podobno już wcześniej doszliśmy do konkluzji że na wniesieniu nie trzeba płacić podatku (dochodowego)…

Faza „wejścia”, innymi słowy czy może się zdarzyć, że na wniesieniu majątku do FunRod będzie trzeba uiścić podatek

Nie jest kontrowersyjne, że nieważne kto i kiedy ale generalnie wniesienie majątku do Fundacji Rodzinnej powinno pozostać neutralne w podatku dochodowym.

Jakie jednak taka sytuacja może mieć konsekwencje w podatku VAT..?

 

Generalne uwagi do formy prawnej transferu majątku do FunRod

Wydaje się że wniesienie majątku do FunRod nie ma swojego odpowiednika w dotychczas wprowadzonych i funkcjonujących rozwiązaniach w praktyce prawnej i/lub gospodarczej.

W szczególności, wniesienie majątku do FunRod trudno utożsamiać w konsekwencjach ekonomicznych z transakcją aportu. Przede wszystkim, w wyniku aportu, podmiot wnoszący aportu wyzbywa się środków majątkowych w zamian za udziały/ akcje (spółki kapitałowe) lub ewentualnie udział spółkowy (w przypadku wniesienia aportu do spółki osobowej). Takiego efektu trudno upatrywać w przypadku wniesienia mienia do Fundacji. W szczególności, w wyniku wniesienia majątku do FunRod, Fundator nie nabywa ani udziałów/ akcji ani certyfikatów inwestycyjnych lub innego papieru wartościowego. Podobnie, podmiot wnoszący nie otrzymuje dokumentu, który odzwierciedla np. prawa udziałowe/ ew. korporacyjne w FunRod.

Projekt ustawy o FunRod wskazuje pośrednio, że istnieją 2 formy prawne wniesienia majątku do FunRod: 1) darowizna, albo alternatywnie 2) spadkobranie (utworzenie FunRod poprzez zapis w testamencie wraz z rozdysponowaniem majątku w formie odpowiedniego zapisu).

Obydwa wyżej wskazane formy przeniesienia własności majątku na FunRod ze swojej natury prawnej są pod tytułem „darmym”. Można zatem wstępnie założyć, że podstawowe 2 formy przeniesienie własności i wyposażenia FunRod w odpowiednie aktywa dla celów jej działalności mają charakter nieodpłatny…

Czy przeniesienie na FunRod określonych składników majątkowych może być opodatkowane VAT..?

To zależy…

Jeśli Fundator (jego najbliżsi) wnoszą do FunRod udziały, akcje, udział spółkowy, papiery wartościowe i/lub inne instrumenty finansowe to generalnie nie powinni oni działać w charakterze podatnika VAT więc taki transfer powinien pozostać poza zakresem opodatkowania VAT.

Jeśli jednak inne składniki majątkowe zostały nabyte w ramach działalności gospodarczej np. Fundatora i przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT naliczonego na takim nabyciu – zakładamy, w tym miejscu że nabycie przez Fundatora nastąpiło również od podatnika VAT i było opodatkowane odpowiednią stawką VAT – to generalnie wniesienie tak nabytych składników majątkowych może podlegać opodatkowaniu VAT (w tym potencjalnie być opodatkowane odpowiednią stawką VAT).

Czy FunRod odliczy VAT..?

Jak omówiliśmy powyżej, podstawowe formy transferu majątku przez Fundatora (inne podmioty) do FunRod jest pod tytułem „darmym” na zasadzie transakcji w formie prawnej darowizny albo alternatywnie spadkobrania.

Z tego względu, można w tym miejscu założyć, że jeśli wniesienie majątku w tej drodze będzie opodatkowane VAT, to nastąpi to na zasadzie opodatkowania VAT nieodpłatnej dostawy towarów dokonywanej przez Fundatora (ew. inny podmiot) na rzecz FunRod.

W przypadku, gdy nieodpłatne przekazania towarów podlega VAT i jest opodatkowane odpowiednią stawką VAT, to takich transakcji generalnie nie dokumentuje się fakturą VAT. Konsekwentnie, FunRod nie powinna mieć prawa do odliczenia VAT od transakcji wniesienie majątku opodatkowanego VAT u wnoszącego na zasadzie nieodpłatnej dostawy towarów.

Z powyższego względu przed podjęciem decyzji o wniesieniu określonych składników majątkowych należy szczegółowo przeanalizować sposób nabycia tych składników, podmiot od jakiego zostały nabyte oraz czy nabywcy przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego. W szczególności, czy nabywca skorzystał z tego prawa. Jeśli bowiem wniesiony zostanie majątek, który będzie opodatkowany VAT na zasadzie nieodpłatnego przekazania, to nieuchronnie może mieć miejsce sytuacja potrzeby sfinansowania VAT (wnoszący będzie zobowiązany do zapłaty VAT należnego w sytuacji, gdy FunRod nie będzie miała odpowiednio prawa do odzyskania podatku VAT).

Powyższa sytuacja może mieć miejsce, np. w przypadku wniesienia nieruchomości komercyjnych, lokali/ budynków mieszkalnych przeznaczonych na najem krótkoterminowy (tzw. Resi-For-Rent), samochodów osobowych nabytych do jednoosobowej działalności gospodarczej, innych ruchomości względem których przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego na ich nabyciu, etc…

A wniesienie przedsiębiorstwa?

Istnieje możliwość, że pomimo faktu, iż wnoszący miał prawo do odliczenia VAT naliczonego na nabyciu to wniesienie zespołu składników majątkowych do FunRod pozostanie poza zakresem VAT. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeśli wnoszony majątek (zespół połączonych funkcjonalnie składników majątkowych) spełni definicję przedsiębiorstwa (jego zorganizowanej części).

Jeśli nie przedsiębiorstwo to może Grupa VAT..?

Jeśli nawet przenoszony na FunRod majątek nie spełni ustawowej definicji przedsiębiorstwa (jego zorganizowanej części), to możliwe jest że wniesienie pozostanie neutralne w VAT. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeśli wnoszący i FunRod (mająca status podatnika VAT) wejdą w skład tzw. Grupy VAT. W tym przypadku należałoby szczegółowo przeanalizować wiele aspektów czy w danym stanie faktycznym jest możliwe utworzenie Grupy VAT, której członkami byłaby zarazem FunRod, jak i podmiot wnoszący. W szczególności, należałoby spełnić wymóg określonej struktury własnościowej w relacji podmiot wnoszący – FunRod. Roboczo można w tym miejscu założyć, że ew. utworzenie grupy VAT można teoretycznie rozważać, jeśli np. FunRod będzie bezpośrednim właścicielem >50% udziałów (akcji) w podmiocie wnoszącym.

Powyższe ograniczenie może powodować, że opcja założenia grupy VAT w skład której wchodziłaby FunRod będzie efektywnie bardzo ograniczona. W szczególności, oprócz wyżej omówionego warunku powiązań finansowych (powiązań kapitałowych) należy również spełnić przesłanki powiązań ekonomicznych oraz organizacyjnych…

 

A może warto sprzedać?

Istnieje zawsze możliwość, że zamiast wniesienia majątku do FunRod można alternatywnie rozważyć wyposażenie FunRod w odpowiednie środki pieniężne i zakup aktywów już z poziomu Fundacji Rodzinnej. Na takim nabyciu, jeśli będzie ono opodatkowane VAT, to FunRod powinien ew. mieć prawo do odliczenia VAT naliczonego na zasadach ogólnych (nabycie generalnie jest dokumentowana fakturami VAT od sprzedawcy działającego w charakterze podatnika VAT).

Może pod kątem VAT taka struktura być  pewnym rozwiązaniem, ale może również pojawić się u takiego zbywającego ew. podatek dochodowy do zapłaty na takiej sprzedaży. Sprzedaż bowiem to transakcja z samej nazwy odpłatna na której należy generalnie rozpoznać przychód i ew. koszt podatkowy.

Zatem, tak czy inaczej transfer aktywów do FunRod może nie pozostać zawsze / czasami tak całkiem neutralny podatkowo więc należy każdorazowo przeanalizować model i sposób wyposażenia FunRod w składniki majątkowe wcześniej by uniknąć ew. rozczarować w późniejszym czasie…