Uwaga na opisy na fakturze przy transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej – Trybunał coraz bardziej restrykcyjny

Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) wydał niedawno bardzo ważny wyrok w sprawie braków formalnych na fakturze wystawionej w ramach dostawy trójstronnej uproszczonej (Luxury Trust Automobil GmbH C‑247/21).

Kontekst sprawy

Sprawa dotyczyła spółki Luxury Trust Automobil GmbH z Austrii, która pośredniczyła w sprzedaży pojazdów w ramach transakcji uproszczonych trójstronnych. W 2014 r. Spółka dokonała zakupu pojazdów od dostawcy w Zjednoczonym Królestwie (wówczas kraj UE) i odsprzedała je do przedsiębiorcy w Czechach. Transport, który organizowała Luxury Trust odbywał się bezpośrednio od pierwszego sprzedawcy do podmiotu trzeciego w Czechach.

Na fakturach Luxury Trust podała czeski numer VAT ID odbiorcy, swój austriacki numer VAT ID i brytyjski numer VAT ID dostawcy. Każda z faktur zawierała adnotację „Zwolniona z podatku wewnątrzwspólnotowa transakcja trójstronna”. Na fakturach nie wykazano VAT (na każdej z nich wykazano jedynie „kwotę faktury netto”).

W informacji podsumowującej Luxury Trust wykazała dostawy towarów w odniesieniu do numeru VAT czeskiego odbiorcy i zgłosiła w tym zakresie wystąpienie transakcji trójstronnych uproszczonych.

Podmiot z Czech został uznany przez lokalną administrację skarbową za „znikającego podatnika”. Był on jednak w okresie wykonywania spornych dostaw zarejestrowany na VAT w Czechach.

Urząd skarbowy w Austrii uznał, że faktury Luxury Trust zostały wystawione wadliwie (nie zawierały informacji o przejściu obowiązku rozliczenia VAT na podmiot trzeci – reverse charge). Jednocześnie, wobec posłużenia się przez Luxury Trust austriackim VAD ID, organ uznał że doszło do WNT w Austrii. W 2016 r. Spółka dokonała korekt zakwestionowanych faktur wskazując na przejście obowiązku do rozliczenia VAT na podmiot z Czech. Nie udało się jednak udowodnić w sporze z organem doręczenia skorygowanych faktur czeskiemu przedsiębiorstwu. W państwie przeznaczenia nie odprowadzono VAT.

Ostatecznie sprawa trafiła do TSUE, który zajął się poniższymi pytaniami:

  1. Czy w transakcji trójstronnej wyznaczenie odbiorcy jako osoby zobowiązanej do zapłaty VAT ma miejsce również wtedy, kiedy na fakturze bez VAT jest informacja: „Zwolniona z podatku wewnątrzwspólnotowa transakcja trójstronna”?

 

  1. W przypadku odpowiedzi przeczącej na pytanie nr 1, to:

2a. Czy tego typu informację na fakturze można następczo skorygować (poprzez podanie informacji: „Wewnątrzwspólnotowa transakcja trójstronna. Obowiązek podatkowy przechodzi na świadczeniobiorcę”)?

2b. Czy warunkiem dokonania skutecznej korekty jest doręczenie odbiorcy skorygowanej faktury?

2c. Czy korekta wywołuje skutki z mocą wsteczną od momentu pierwotnego wystawienia faktury?

Stanowisko TSUE

TSUE przyjął bardzo restrykcyjne podejście i wskazał, że:

– pośrednik nie może zastąpić wzmianki „odwrotne obciążenie” inną informacją na fakturze – w tym względzie należy mieć na uwadze kontekst i cel regulacji Dyrektywy VAT w zakresie transakcji uproszczonej oraz fakt, że stanowi ona odstępstwo od przepisów ogólnych rozliczania transakcji łańcuchowych (Dyrektywa VAT wyraźnie nakazuje zawarcie takiej klauzuli na fakturze),

– w ramach transakcji trójstronnej nabywca końcowy nie jest skutecznie wyznaczony jako osoba zobowiązana do zapłaty VAT, jeżeli faktura wystawiona przez pośrednika nie zawiera wzmianki „odwrotne obciążenie”,

– pominięcie na fakturze klauzuli „odwrotne obciążenie” nie może zostać skorygowane w późniejszym terminie poprzez dodanie informacji wskazującej, że faktura ta dotyczy wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej i że zobowiązanie podatkowe zostaje przeniesione na odbiorcę dostawy (podmiot trzeci w łańcuchu).

Podsumowanie

Procedura transakcji trójstronnych to duże ułatwienie w rozliczeniu VAT w ramach transakcji łańcuchowych w obrocie międzynarodowym. Pośrednik (podmiot środkowy odsprzedający towar) nie jest bowiem zobowiązany do rozliczenia VAT, gdyż przenosi ten obowiązek na ostatniego w kolejności nabywcę. W celu stosowania tego uproszczenia muszą być jednak spełnione wymogi formalne. Z wyroku TSUE jasno wynika, że jeżeli na fakturze nie ma informacji , że odbiorca jest zobowiązany do rozliczenia VAT to nie można zastosować uproszczenia (nawet, gdy na fakturze widnieje klauzula o rozliczeniu dostawy trójstronnej). Warto jednak mieć na uwadze, że sprawa miała szczególny kontekst – ostateczny nabywca towarów okazał się być „znikającym podatnikiem”.

W omawianej sprawie TSUE uznał, że następcza korekta wadliwej faktury (wystawionej pierwotnie bez informacji „odwrotne obciążenie”) nie „uzdrowi” transakcji. To bardzo zła informacja. W polskiej praktyce można było bowiem dotychczas spotkać podejście, że możliwe jest skorygowanie błędnie wystawionej faktury w celu skorzystania z modelu rozliczeń w ramach transakcji uproszczonej. Co więcej, to rozliczania „standardowych” transakcji łańcuchowych sprawiało dotychczas więcej problemów niż opodatkowanie transakcji trójstronnych uproszczonych. Sytuacji niepewności w rozliczeniach transakcji łańcuchowych nie uzdrowił również całkowicie pakiet reform VAT Quick Fixes.

Powyższy wyrok jest więc istotnym sygnałem, by zachować szczególną czujność przy fakturowaniu dostaw w ramach trójstronnych procedur uproszczonych. Niestety, jak wynika z tego wyroku błędy formalne na fakturach nie zawsze da się następczo „uzdrowić” wystawiając fakturę korygującą.