Biuletyn Fundacji Rodzinnej (cz. 12)

W ostatnim wpisie (link tutaj) omówiliśmy kwestie odrębności majątkowej FunRod oraz możliwości egzekucji z majątku Fundacji przez wierzycieli Fundatora.

Konsekwentnie, w tym miejscu możemy przejść do omówienia innych szczególnych typów i obszarów opodatkowania, które mogą w pewnych okolicznościach objąć Fundację Rodzinną.

Faza „operacyjna”, innymi słowy czy są szczególne typy podatków dochodowych, które może zapłacić FunRod?

Przede wszystkim, omówiliśmy dotychczas koncepcję dozwolonej działalności gospodarczej (zwolnionej od opodatkowania) oraz niedozwolonej działalności gospodarczej (opodatkowanej 25% CIT).

Co więcej, nawet w przypadku dozwolonej działalności gospodarczej nie mamy do czynienia z całkowitym zwolnieniem z opodatkowania (tzw. „po wsze czasy”) tylko z odroczeniem opodatkowania do czasu dystrybucji do beneficjentów (wtedy 15% CIT i ew. kwestie opodatkowania PIT lub alternatywnie zwolnienia z opodatkowania PIT).

Jednocześnie, wyraźnie ustawodawca wyłączył z zakresu zwolnienia od opodatkowania (efektywnie odroczenia opodatkowania) , tzw. podatek minimalny od przychodów z budynków (efektywnie podatek od majątku, w postaci najmowanych nieruchomości).

W jakich okolicznościach FunRod zapłaci minimalny podatek od przychodów z budynków?

Przepis zobowiązujący FunRod do zapłaty podatku od budynków został zaproponowany na etapie prac legislacyjnych. Jest to ciekawy zabieg ponieważ – analogiczny do FunRod – reżim opodatkowania dla działalności operacyjnej, tj. estoński CIT nie uwzględnia takiego rozwiązania. Zatem, spółka na estońskim CIT – niezależnie od skali działalności na rynku nieruchomości – nie zapłaci podatku minimalnego od przychodów z budynków.

Mechanizm rozliczania podatku od budynków może być ciekawy w przypadku FunRod. Wynika to z tego że FunRod prowadząca działalność w ograniczeniu do dozwolonej działalności gospodarczej nie będzie płacić (zaliczek na) ogólny podatek CIT. Z tego względu, FunRod po przekroczeniu progów ustawowych będzie zobowiązana do dokonywania faktycznych płatności zaliczkowych na podatek od budynków. Efektywnie zatem FunRod powinna zabezpieczyć płynne środki na regulowanie zobowiązań publicznoprawnych z tego tytułu.

Czy FunRod poniesie ekonomiczny koszt podatku od budynków?

Od 1 stycznia 2023 r. obowiązuje ust. 15 art. 24b ustawy o CIT, który przewiduje, że nieodliczona od ogólnego CIT – którego FunRod generalnie nie będzie płacić – kwota tzw. podatku od budynków podlega zwrotowi na wniosek podatnika.

Jeśli więc Fundacja Rodzinna będzie prowadzić dozwoloną działalność gospodarczą w ramach której będą wynajmowane nieruchomości, to w przypadku powstania obowiązku zapłaty podatku od budynków, uregulowana zaliczka na podatek z tego tytułu powinna podlegać zwrotowi na rzecz FunRod na podstawie w/w regulacji.

Model opodatkowania FunRod tzw. podatkiem od budynków może być efektywnie bardzo nietypowy. FunRod będzie bowiem płacić na zasadzie zaliczkowej taki podatek majątkowy oraz po zakończeniu roku podatkowego, Fundacja będzie generalnie mogła wystąpić o jego zwrot. Efektywnie po ew. zwrocie podatku przez organ skarbowy, podatek od budynków za kolejny okres rozliczeniowy będzie podlegał ponownie wpłacie na zasadzie zaliczek, które to wpłaty powinny ulegać ponownie zwrotowi.

Powyższe zmierza do konkluzji, że FunRod może nie być ostatecznie opodatkowana podatkiem od budynków rozumianym jako ostateczne uszczuplenie majątkowe. Innymi słowy, podatek minimalny od przychodów z budynków może stanowić przejściowy wydatek, który będzie podlegał zwrotowi. Efektywnie takiego typu koszt będzie miał charakter przejściowy mający wpływ na płynność finansową ale nie ostatecznie na wynik FunRod w długim okresie…

Czy model opodatkowania FunRod podatkiem od budynków to celowy zabieg?

Można uprościć, że FunRod będzie tylko finansować zaliczki na ten podatek majątkowy, do daty ich zwrotu po zakończeniu roku podatkowego żeby ponownie płacić zaliczki na ten podatek w kolejnym okresie rozliczeniowym.

Taka sytuacja „kredytowania” zaliczkowo podatku, który efektywnie nie będzie należny (tj. nie będzie stanowić ostatecznego uszczuplenia majątkowego) będzie trwało tak długo jak FunRod będzie przekraczać progi ustawowe dla podatku od wynajmowanych nieruchomości (łączna wartość początkowa najmowanych budynków >10M PLN).

Po zakończeniu działalności w zakresie najmu nieruchomości i/lub zbyciu nieruchomości, nadpłacone zaliczki generalnie zostaną ostatecznie zwrócone Fundacji. Co więcej, nie powinien powstać obowiązek płatności zaliczkowych w kolejnym okresie rozliczeniowym.

Powyższa sytuacja jest więc całkowicie niezrozumiała. Ponadto, pojawiające się w prasie informacje, że Fundacja Rodzinna będzie płacić podatek od budynków też stanowi znaczne uproszczenie. Fundacja generalnie bowiem nie będzie ponosić ostatecznego kosztu podatku od budynków tylko będzie ponosić przejściowy koszt finansowania zaliczek na ten podatek.

Wydaje się że nie taki był zamiar ustawodawcy. Taka konstrukcja wydaje się że nie ma również większego sensu.

Generalnie w świecie podatków, chodzi o to żeby podatnikami były takie podmioty, które powinny ponosić ostateczny koszt podatku a nie zjawisko ciągłego obowiązku wpłaty podatku, który potem trzeba będzie zwracać.

Podsumowanie

Wydaje się że szybka praca legislacyjna nad projektem ustawy o FunRod doprowadziły do sytuacji niepożądanej z punktu widzenia zainteresowanych instytucją Fundacji Rodzinnej. Ma to szczególne systemowe znaczenie i pewną niespójność w sytuacji, gdy spółka na estońskim CIT nie płaci w ogóle minimalnego podatku od przychodów z budynków.

Analogicznie, powyżej opisane zjawisko nie będzie również komfortową sytuacją dla ustawodawcy, który wygenerował sytuację ciągłego obowiązku płacenia zaliczek na taki podatek majątkowy przez Fundacje Rodzinne (zajmujące się w większej skali najmem nieruchomości), które generalnie będą podlegały zwrotowi na zasadzie reguł z art. 24b ust. 15 (ew. ust. 16) ustawy o CIT.

Taki mechanizm generuje niepotrzebne angażowanie organów podatkowych w model rozliczeń, który w dłuższym okresie nie będzie polepszać sytuacji finansów publicznych.

Czasami tak bywa że próbuje się tam uszczelnić gdzie nie są wymagane uszczelnienia i w taki sposób, który nie uszczelnia tylko generuje zarówno podatnikom, jak i organom więcej niepotrzebnej i mało produktywnej pracy…